Operacje informacyjne Federacji Rosyjskiej i Republiki Białoruś w polskiej infosferze w grudniu 2023 roku.
Monitorowany okres: grudzień 2023 roku.
Materiał informacyjny: miesięczne podsumowanie wraz z omówieniem kierunków działań rosyjskiej i białoruskiej propagandy w polskiej przestrzeni informacyjnej.
Preambuła: komentarz analityczny obejmuje wybrane przez analityków Disinfo Digest – projekt fundacji INFO OPS Polska – najważniejsze zdarzenia będące elementem operacji informacyjno – psychologicznych Rosji i Białorusi w polskiej infosferze.
Spis treści
- Dekompozycja celu operacji
- Kierunki działań informacyjnych
- Działania propagandowe na wskazanych kierunkach + narracje
Dekompozycja celu operacji
W pierwszej połowie grudnia w polskiej przestrzeni informacyjnej aktywność rosyjskiego aparatu wpływu koncentrowała się na przedstawieniu Rosji jako zaatakowanej, walczącej ze “złym Zachodem”.
Na użytek wewnątrzpaństwowy ma to na celu kształtować psychikę Rosjan w duchy “oblężonej twierdzy” i przygotowywać rosyjski naród do kolejnych wyrzeczeń w związku z przedłużającą się rosyjską agresją przeciwko Ukrainie. Na użytek zewnętrznych operacji wpływu, które adresowane są do Zachodnich podatnych środowisk ma to na celu wywołania poczucia iż nieuchronnie zbliża się wojna z Rosją, do której dąży sojusz NATO (a szczególnie Polska). Do stworzenia tego fałszywego wrażenia, jakoby to NATO było/jest egzystencjalnym zagrożeniem dla Rosji Kreml rozwijał narracje o ofensywnym i agresywnym NATO. Na użytek tych operacji Rosjanie przeprowadzili serię działań informacyjnych, w których polityka obronna Sojuszu była przedstawiana w fałszywym, negatywnym kontekście rzekomego przygotowywania się Sojuszu do ofensywnych działań zbrojnych przeciwko Rosji i/lub Białorusi.
Wybrane kierunki aktywności informacyjnej Federacji Rosyjskiej i Republiki Białoruskiej:
- Kształtowanie fałszywego obrazu Polski jako egzystencjalnego zagrożenia dla Rosji.
- Kształtowanie fałszywego obrazu NATO jako ofensywnego sojuszu dążącego do wojny.
- Podważanie relacji Polsko-Ukraińskich.
Działania propagandowe na wskazanych kierunkach + narracje
1. Kształtowanie fałszywego obrazu Polski jako egzystencjalnego zagrożenia dla Rosji.
Na użytek działań informacyjnych opartych na kształtowaniu fałszywego obrazu agresywnego Zachodu, szczególną rolę odgrywa wizerunek Polski. Polska jest na wielu poziomach rosyjskich operacji wskazywana jako główny wykonawca działań wymierzonych w “bezpieczeństwo Rosji”. Tego typu operacje mają charakter wielopoziomowy. Przykładem takiej wielopoziomowości jest wykorzystanie doniesień iż Finlandia w ramach wzmocnienia swojej granicy z Rosją (przeciwko sterowanej przez Kreml presji migracyjnej) skorzysta z polskich doświadczeń i polskich doradców. Na bazie wsparcia jakiego Polska udzieliła Finlandii rosyjski aparat propagandowy wyprowadził serię ataków informacyjnych opartych na tezach o rzekomych “imperialnych planach Warszawy” i prowokacjach zbrojnych, które miały/mają być realizowane przez Polskę na granicy fińsko-rosyjskiej. Rosja przedstawia się w fałszywym świetle – państwa zagrożonego. Kolejnym przykładem operacji adaptujących Polskę do roli agresora jest propaganda realizowana w oparciu o wątki tzw. “Polskich najemników” w Ukrainie. W optyce najnowszych odsłon tych ataków informacyjnych Polska ma zatajać informację “o stratach w swoich szeregach”, a liczba polskich najemników biorących udział w działaniach wojennych na Ukrainie sięga już 10 tysięcy osób. W domyśle Ci najemnicy to mają być żołnierze Wojska Polskiego.
W rosyjskim przekazie propagandowym Polska jest krajem, który aktywnie szuka możliwości do działań wymierzonych w bezpieczeństwo Rosji, w tym z terytoriów innych państw.
Równolegle do wspomnianych ataków wymierzonych w wizerunek RP służby rosyjskie i białoruskie cały czas wykorzystują sterowaną przez siebie presję migracyjną na polskiej granicy do kreowania wizerunku Polski jako państwa niehumanitarnego. Tego typu wątki są spójne logicznie. W zamyśle rosyjskich planistów informacyjnych mamy być w oczach zachodniej społeczności państwem nie tylko niehumanitarnym ale i agresywnym i ofensywnie nastawionym, planującym akty agresji przeciwko Rosji i Białorusi. Te operacje skierowane do Zachodnich społeczeństw mają zohydzać Polskę i uczynić nasz wizerunek jako odpychający czy negatywny.
2. Kształtowanie fałszywego obrazu NATO jako ofensywnego sojuszu dążącego do wojny.
Rosja kontynuuje zakrojoną na szeroką skalę kampanię dezinformacyjną, w której domagała się powrotu NATO do „granic” z 1997 r., czyli uzyskania statusu państw bałtyckich, krajów byłego Układu Warszawskiego i nowych bałkańskich członków. NATO jako tzw “neutralnych”. Na użytek tej operacji Rosja nieustannie dezinformuje o postanowieniach Aktu Założycielskiego NATO – Rosja, zarzucając w sposób nieuprawniony Sojuszowi złamanie jego postanowień.
Planiści działań propagandowych opierają tworzenie metanarracji na odwróconej logice pojęć gdzie każde z działań Sojuszu o charakterze obronnym jest przedstawiane jako ofensywne, rzekomo dowodzące planom ataku NATO. Nie ulega wątpliwości, że w działaniach propagandowych Rosja utrzymuje większą dynamikę operacji opartych na retoryce oblężonej twierdzy. Ten zabieg manipulacyjny pozwala aparatowi wpływu przedstawiać rosyjską politykę agresji w fałszywym świetle działań obronnych. Tego typu narracje są łączone z wypowiedziami rosyjskich propagandzistów czy polityków twierdzących iż informacje o agresywnej polityce Rosji są fałszywe i mają służyć (w domyślę Zachodowi) za uzasadnienie do tzw. militaryzacji Europy. Na użytek tej operacji mylenia Rosjanie również posługują się odwróconą logiką pojęć, gdzie polityka bezpieczeństwa Zachodu jest przedstawiana w fałszywym świetle działań prowokacyjnych czy ofensywnych.
Niektóre ze zidentyfikowanych działań noszą znamiona podgrywki informacyjnej pod prowokacje poniżej progu wojny. W grudniu zidentyfikowano incydenty informacyjne, które są oparte na tezach jakoby (w optyce propagandy Kremla) Polska miałą przystąpić do ataku na Rosję w związku z szykowaną prowokacją (operacją fałszywej flagi) na terytorium Polski.
3. Podważanie relacji Polsko-Ukraińskich.
Jednym z podstawowych celów rosyjskiego oddziaływania propagandowego w polskiej przestrzeni informacyjnej jest podważanie stosunków międzypaństwowych. Temat stosunków polsko-ukraińskich czy relacji Polski z NATO, USA jest szczególnie istotnym obszarem rosyjskiej propagandy, mającej na celu dezintegrację relacji sojuszniczych RP.
Pomoc militarna, dyplomatyczna, logistyczna i gospodarcza, jaką zapewnia Warszawa Ukrainie jest fundamentalnym narzędziem wspierania wysiłku obronnego Ukrainy w wojnie z Rosją. Granica z Polską jest ważnym punktem tranzytowym sprzętu wojskowego i broni, a także szlakiem eksportu ukraińskich towarów do UE. W kontekście walki informacyjnej strategicznym celem Kremla jest zniszczenie, a przynajmniej osłabienie, relacji Polski z Ukrainą, gdyż byłby to bezpośredni cios w zaplecze militarne i gospodarcze Ukrainy.
W rosyjskiej propagandzie w dalszym ciągu są widoczne próby promowania wypowiedzi Kai Godek o „odzyskaniu przez Polskę Lwowa”. Z tej perspektywy, rosyjski system manipulacji wykorzystuje wypowiedzi tego typu do uwiarygodniania dezinformacji o rzekomych planach Polski do odzyskania czy wręcz zajęcia Zachodniej Ukrainy. Ten wektor operacji wymierzonych w relacje Polski z Ukrainą ma zastosowanie również do operacji odseparowania Polski od relacji sojuszniczych – Polska jako kraj mający roszczenia terytorialne i planujący zbrojną agresję. Na użytek tych operacji Rosjanie promują m. in. dezinformację o planach Polski do aneksji Zachodniej Ukrainy – tzw. „Polska okupacja terytorium Ukrainy”.
Narracja o planach Warszawy „zajęcia” zachodnich ziem ukraińskich nierozerwalnie wiąże się z doniesieniami o polskiej interwencji zbrojnej i próba przypisania polsce wizerunku kraju agresywnego i ofensywnego.
Rosja w dalszym ciągu podejmuje także znaczne wysiłki propagandowe, aby podważyć politykę pamięci narodowej Polski i Ukrainy. Ten obszar aktywności rosyjskiej propagandy wpisuje się w kremlowską ideologię państwową, opartą na zafałszowanej mitologii II wojny światowej. W efekcie Moskwa aktywnie wykorzystuje kwestie historyczne w stosunkach polsko-ukraińskich do odwoływania się do prawicowych radykalnych nastrojów części polskiego i ukraińskiego społeczeństwa. Celem Rosjan jest osłabienie dialogu między Warszawą a Kijowem.
Opracował: Fundacja INFO OPS Polska
Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja Publiczna 2023”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
