Nieumiejętność posługiwania się mediami bywa równie niebezpieczna, jak brak umiejętności korzystania z nowoczesnego sprzętu wojskowego.

Dzięki Internetowi świat stał się globalną wioską, a użytkownicy mediów interaktywnych – lokalną społecznością. To już wiedza powszechna. Jednak rzadko mówi się o tym, że nieumiejętność posługiwania się mediami bywa równie niebezpieczna, jak brak umiejętności korzystania z nowoczesnego sprzętu wojskowego. Na platformach społecznościowych bez problemu można dziś znaleźć profil szeregowego żołnierza, a nawet czynnego generała. Dowiedzieć się, jak wygląda, jak spędza czas, co lubi, a czego nie, a nawet poznać jego bliskich. Można by pomyśleć, że publicznymi informacjami trudno w kogoś uderzyć. Nic bardziej mylnego. Dla przeciwnika nie ma informacji nieważnych. Internet to kopalnia wiedzy o nas samych, tymczasem programy edukacyjne związane ze świadomym korzystaniem z mediów społecznościowych zdają się omijać Siły Zbrojne RP.

Na początek garść faktów. Z różnych analiz wynika,iż blisko 80% żołnierzy i pracowników wojska ma konto w mediach społecznościowych, głównie na platformie Facebook. Tu żołnierze przedstawiają wydarzenia ze swojego życia osobistego, wystawiając siebie, rodziny oraz państwo na niebezpieczeństwo. A przecież jednym z priorytetów Rosjan, a także każdego innego potencjalnego przeciwnika państw NATO, jest zbieranie danych na temat kluczowych osób i potencjału obronnego obcego państwa. Kolejny istotny fakt: podstawowym celem wojny informacyjnej jest manipulowanie działaniami decydentów i społeczeństwa oraz atak na najważniejsze systemy państwa – obronny i ekonomiczny. I wreszcie ­– rewolucja informacyjna dotyczy również Wojska Polskiego.

Nawet przeciętny obserwator środowiska informacyjnego w naszym kraju dostrzeże wysyp stron promujących Siły Zbrojne RP. Większość jednostek wojskowych czy dowództw określonego szczebla i poziomu dowodzenia ma swój fanpage na Facebooku wsparty kontem na platformie Twitter. Konta posiadają również wojewódzkie sztaby wojskowe, wojskowe komendy uzupełnień, a nawet programy Ministerstwa Obrony Narodowej, jak np.: Legia Akademicka, Projekt Wojownik czy Wojsko Polskie Twoja Armia. Niektóre podmioty SZRP, m.in. dowództwa rodzajów sił zbrojnych, korzystają z dodatkowych kanałów komunikowania, takich jak YouTube, Instagram, Flickr. MON również wykorzystuje narzędzia mediów społecznościowych, przedstawiając w dobrej wierze bieżące wydarzenia resortu.

Nie ma w tym nic zdrożnego, wszak wojsko powinno być blisko społeczeństwa i zgodnie z podstawową zasadą komunikacji strategicznej należy rzetelnie informować o celach i działaniach danej organizacji. Oczywiście w określonych ramach. I tu narzuca się pytanie, czy informowanie o ruchach wojsk, nawet niewielkich ćwiczeniach, pokazach ujawniających twarze żołnierzy oraz sprzęt, w który są wyposażeni, jest bezpieczne z punktu widzenia obronności państwa?

Administratorzy kont promujących Wojsko Polskie w mediach społecznościowych bardziej lub mniej, ale są świadomi wprowadzania do obiegu publicznego wizerunku żołnierzy. Jednak w przypadku kont prywatnych panuje duża swoboda działania, a nawet pewien chaos, w którym co krok przewijają się dane wrażliwe.

Rosjanie wykorzystują niewiedzę

Informacja od zawsze dawała przewagę. Warto wspomnieć, że sowiecki najeźdźca wraz z polskimi komunistami, których reprezentantem był m.in. agent NKWD Bogusław Hrynkiewicz „Alek” (zm. 2003 r.), uciekali się do współpracy z Gestapo, aby zdobyć archiwa Armii Krajowej. Przejęte informacje dotyczące żołnierzy AK pozwalały potem na sukcesywne unicestwianie tysięcy niezłomnych.

Zakładający konta w mediach społecznościowych żołnierze i pracownicy wojska w większości nie doceniają działalności przeciwnika, który codziennie zbiera dane na ich temat. Uzupełnia się je o analizę profilów psychologicznych, wykorzystując potem do kreślenia obrazu zarówno morale sił zbrojnych, jak i personalnych powiązań żołnierzy i ich bliskich. W konsekwencji powstaje pełen profil psychologiczny osoby z ustalonym nastawieniem do armii, polityki, o określonym światopoglądzie, statusie społecznym i podatności wynikającej z cech charakteru. W krytycznych dla bezpieczeństwa państwa momentach takie dane mogą posłużyć do szantażu bądź przeprowadzenia tzw. operacji wpływu, dzięki np. podrzuceniu odpowiednich informacji. Współczesna wojna to coraz częściej konflikt hybrydowy, a jego głównym orężem jest przecież propaganda i dezinformacja.

Dane na temat szeregowych żołnierzy czy pracowników wojska mogą wydawać się mniej istotne, choć nie oznacza to, że należy je lekceważyć. Jednak to informacje dotyczące dowódców różnych szczebli są szczególnie pożądane. A jak się okazuje, wcale o nie nietrudno. Konta w mediach społecznościowych mają dziś generałowie zarówno w służbie czynnej, jak i rezerwy, nie wspominając o prywatnych kontach oficerów wojsk specjalnych, oficerów sztabów poszczególnych dowództw i Sztabu Generalnego WP. A publikowane tam informacje mogą wpłynąć na bezpieczeństwo nie tylko samego dowódcy, ale również jego żołnierzy czy lokalnych społeczności z obszaru, który będzie rejonem odpowiedzialności „medialnego” dowódcy.

Jak trudno dziś właściwie ocenić rzeczywistość, wiemy z licznych przykładów manipulacji faktami dokonywanych przez rosyjskie służby. Warto chociażby zapoznać się z aktem oskarżenia Sądu Dystryktu Columbia przeciwko obywatelom rosyjskim, w którym przedstawiono bezprawną ingerencję rosyjskich służb w wybory prezydenckie w 2016 roku, czy zwrócić uwagę na zachowanie rosyjskich botów społecznościowych wspierających ruchy antyszczepionkowe. Według prof. Davida A. Broniatowskiego z George Washington’s School of Engineering and Applied Science, są one 22-krotnie bardziej aktywne w tym temacie niż przeciętny użytkownik.

Jak się bronić?

Wydaje się, że należy bardziej zdecydowanie zarządzać ryzykiem związanym z cyberbezpieczeństwem. Przede wszystkim trzeba uświadamiać personel SZRP, jakie ryzyko niesie ujawnianie wrażliwych informacji na temat konkretnej osoby, a pośrednio organizacji, w której służy. Taka edukacja powinna dotyczyć zarówno możliwości technologicznego zaangażowania przeciwnika (np. ataki phishingowe, czyli wyłudzanie informacji poprzez podszywanie się pod zaufane podmioty lub wykorzystanie nieświadomego wskazywania przez żołnierzy miejsca ich położenia dzięki używanym programom stosującym geolokalizację), jak i oddziaływania informacyjnego (OSINT – zbierania danych i informacji, propagandy, dezinformacji czy manipulacji informacjami często prawdziwymi, ale przekazywanymi w negatywnym kontekście). Przykładem niech będzie udokumentowany atak informacyjny na jednego z oficerów SGWP w lipcu 2016 roku, którego konsekwencje wpłynęły na proces decyzyjny jego politycznych przełożonych.

Niestety, obecnie organizowane kursy w wojskowych uczelniach nie obejmują szczegółowej wiedzy w zakresie dobrych praktyk dotyczących właściwego zachowania się personelu SZRP w Internecie, zwłaszcza w mediach społecznościowych. Czy nie jest już najwyższy czas, żeby to zmienić dla dobra SZRP i ojczyzny?

Autor: płk Remigiusz Żuchowski. Źródło: http://www.polska-zbrojna.pl/mobile/articleshow/26611?t=W-sieci-zolnierz-jest-nagi